Monday, March 23, 2009

Genieten van je eigen armoede

Zullen we onze buren dan maar vertellen dat ze vooral van hun armoede moeten genieten? Net zoals de Nederlandse journalist/kunstenaar/filmaker Renzo Martens doet in zijn documentaire "Episode 3:Enjoy Poverty".

Twee weken terug zaten we met een goed glas wijn en een bord vol met heerlijke hapjes op de bank voor een groot tv scherm. De projector snorde en iedereen had het zich comfortabel gemaakt in de riante bungalow. Ongeveer veertig man/vrouw, voornamelijk expats, waren op de uitnodiging afgekomen om de onofficiële Afrikaanse première van de documentaire bij te wonen. Al eerder had journaliste Marcia Luijten met haar Afrikalog column in de Pers verslag gedaan van de film. Dus wist ik dat we gingen kijken naar schokkende beelden van armoede, honger, dood, oorlog en controversie.

In de documentaire wordt de rol van NGOs en hulporganisaties weer eens aan de kaak gesteld. UNHCR, Artsen zonder grenzen (AZG), UNICEF, USAID…waarom moeten al die grote logo's ook alweer op de tenten van Kongolese vluchtelingen? Waarom verdienen fotografen goud geld met foto's van hongerbuikjes, kindsoldaten en rottende lijken in de jungle? Martens weet het antwoord. Met naald en draad (nu krijg ik de kriebels: Pas op lul, je prikt zo in haar vel!) naait hij een EU logootje op het hemd van een klein meisje."Voor de zichtbaarheid", deelt hij mee als haar vader hem vragend aan kijkt. Een groep jonge mannen van de in feesten-en-partijen gespecialiseerde lokale fotostudio geeft hij een crash cursus "ellende fotograferen." Iets meer naar links en dan komt het dikke hongerbuikje net iets beter uit. Als het kind kort daarna sterft galmt het gehuil van de moeder door de bungalow. Ik weet even niet waar ik moet kijken, dus check ik mijn telefoon of er geen berichtje is van Polly, die op Lukas en Thijmen past. Onze kinderen liggen heerlijk op een oor. Poeh.

Als ik weer kijk staat Martens voor een schoolbord. Aan de hand van een te simpel rekensommetje laat hij zien dat er goud geld verdiend kan worden met deze foto's. Dat de mannen de foto's aan de straatstenen niet kwijt kunnen is Martens even vergeten…want geen Internet, geen digitale camera's en vooral geen erkenning als (westers gediplomeerd) fotojournalist. "Haha, foto's maken in ons ziekenhuis met de intentie deze te verkopen," lacht de Artsen Zonder Grenzen directeur de groep jongens uit. Geen haar op m'n hoofd! En waarom de journalisten van de Daily Telegraph, BBC en CCN dan wel mogen fotograferen, vraagt Martens terecht. Dat is "communicatie" aldus de AZG baas. Teleurgesteld druipen de mannen af. "Sorry," mompelt Martens nog, "ik denk niet dat het gaat werken".

Als de film is afgelopen zitten we er allemaal wat bedremmeld bij. Een ambassademedewerker gooit nog even zout in de wonden met zijn vraag: "Wie van ons geloofd nog in het nut van zijn werk?" Het blijft akelig stil. Na een laatste borrel gaan we op huis aan. Iemand staat volledig ingeparkeerd met zijn auto en vraagt zich hard op af wiens auto het ongemak veroorzaakt. "Welk logo?" grap ik, maar erg grappig is het niet…Ik kom een bekende tegen. Op de vraag hoe het met ons gaat antwoord ik: "Goed, we genieten erg van onze tijd in Kampala."

Lees het interview met Martens in Vrij Nederland.

No comments:

Post a Comment